Av. Esra ARSLAN


1 MAYIS İŞÇİ BAYRAMI ERTESİNDE İŞÇİ HAKLARI VE İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE FESHİ

Merhaba sevgili Akhisarlılar, bir Çarşamba günü daha beraberiz. Özelde tüm işçilerimizin ve herkesin geçmiş 1 Mayıs İşçi Bayramını kutluyorum.


Merhaba sevgili Akhisarlılar, bir Çarşamba günü daha beraberiz. Özelde tüm işçilerimizin ve herkesin geçmiş 1 Mayıs İşçi Bayramını kutluyorum. Madem İşçi bayramı diyoruz, bir iki kelam ederek işçi hakları konusuna katkı sağlamaya çalışalım.

 

İşçi olmanın zorluklarını anlatmaya lüzum dahi yok ama hepimizin bildiği gibi eğitim ile meslek edinme imkânının olmaması, ekonomik olarak dezavantajsız köy ve kasaba gibi yerlerde yaşama, yine köy ve kasabalarda çiftçilik ile elde edilemeyen sosyal güvenlik hakları arayışı, çocuklar için daha iyi eğitim imkanları arayışı gibi nedenler insanlarımızı yıllardır büyük şehirlere göç etmeye ve işçilik mesleğine itti.

 

Peki, insanımız ne umdu ve ne buldu? Bu sorunun çok geniş çerçeveli bir soru olması hasebiyle yakın zamanda karşılaştığım ve çokça karşılaşılan bir örnekle bu soruyu cevaplamaya çalışacağım.

Evet, insanımız biraz olsun rahat etmeyi, çocuklarına daha iyi imkânlar hazırlamayı, emekli olmayı ve bunun gibi birçok avantajı ummuştu. Peki, gerçekte ne oldu? İşçinin haftalık çalışma süresi kanuna göre 45 saatti, günlük 7,5 saatin üzerinde çalışma fazla mesai olarak ödenmesi gerekiyordu. Resmi bayram ve ulusal tatillerde çalışılmaması gerekiyordu, çalışılsa dahi ulusal bayram ve genel tatil ücreti ödenmesi gerekiyordu. Acıdır ki; 1 Mayıs işçilerin emek vererek oluşturdukları ama memurların tatil yaptıkları bir gün olarak anılıyor. Gerçekten çok acı. Ne diyelim; umarım en azından 1 Mayıs´ta işçilerin çalışmadığı 1 Mayıslarımız olur?

 

1 Mayıs vesilesiyle işçinin haklarını koruması bağlamında en önemli yollardan biri olan işçinin haklı nedenle fesih sebeplerine değinelim. İşçinin haklı nedenle fesih sebepleri İş Kanunu madde 24´te üç bentte düzenlenmiştir.

 

Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıdaki hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir: 

I. Sağlık sebepleri:

a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.

b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.

 

II. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:

a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.

b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.

c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa.

d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.

e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse

f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa yahut çalışma şartları uygulanmazsa.

 

 

III. Zorlayıcı sebepler:

İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.

 

Özellikle işçilerin sorun yaşadığı nokta, haklı nedenle fesih sebeplerinden ?ücretin kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmemesi veya ödenmemesi? durumudur. Bu nedenle hususan belirtmek gerekir ki sadece aylık ücretin ödenmemesi değil fazla mesai, yıllık izin, resmi tatil ve genel tatil alacağı gibi diğer alacakların da ödenmemesi haklı nedenle fesih sebebi teşkil etmektedir. Sadece aylık ücretinin ödenmemesi sebebiyle işçinin iş sözleşmesini feshetmesi halinde ise ücretin vadesinin gelip gelmediğine dikkat edilmesi gerekmektedir. Aylık ücretin ödenmemesi nedeniyle fesihte ücretin vadesinin gelmediği durumda haklı nedenle feshin kabul edilmediği Yargıtay kararları mevcuttur. Bu hususun ayrıntı ile irdelenerek dava yoluna gidilmesinde fayda vardır.

 

Haklarımızın daha iyi korunduğu ve haklarımıza daha iyi sahip çıktığımız nice günler dileğiyle. Esen kalın?

 

                                                                                               Av. Esra ARSLAN

Paşa Mah. 13 Sk. No:29 D:5 Teraman Apt. Akhisar/MANİSA

İletişim ve sorularınız için: akhisargundem@mail.com

                     av.esraarslan@outlook.com